استراتژی Short Iron Condor چیست؟ راهنمای جامع و ساده

استراتژی Short Iron Condor یک استراتژی پیشرفته در بازار اختیار معامله (Options) است که ترکیبی از فروش و خرید قراردادهای اختیار خرید (Call Options) و اختیار فروش (Put Options) با قیمت‌های اعمال (Strike Prices) متفاوت و تاریخ سررسید یکسان است. این استراتژی برای معامله‌گرانی طراحی شده که دیدگاه خنثی نسبت به دارایی پایه (مثل سهام) دارند و انتظار دارند قیمت در محدوده‌ای مشخص باقی بماند. Short Iron Condor با دریافت پرمیوم اولیه، امکان کسب سود در بازارهای کم‌نوسان را فراهم می‌کند، اما ریسک‌های قابل توجهی نیز دارد.

بازار هدف استراتژی Short Iron Condor

استراتژی Short Iron Condor برای شرایط زیر مناسب است:

• بازار خنثی با نوسانات کم: وقتی معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام در محدوده‌ای مشخص بین قیمت‌های اعمال قراردادها باقی خواهد ماند و نوسانات قابل توجهی رخ نخواهد داد.
• معامله‌گران با تجربه متوسط تا حرفه‌ای: این استراتژی به دلیل پیچیدگی و ریسک‌های مرتبط با فروش قراردادهای Call و Put، برای معامله‌گرانی که با مفاهیم اختیار معامله و مدیریت ریسک آشنا هستند، مناسب است.
• بازارهای با نقدینگی بالا: در بورس ایران، این استراتژی برای سهام شرکت‌های بزرگ با حجم معاملات بالا (مثل سهام بانکی، پتروشیمی یا فلزی) که قراردادهای اختیار معامله فعال دارند، بهتر اجرا می‌شود.
• معامله‌گرانی که به دنبال پرمیوم اولیه هستند: کسانی که می‌خواهند با دریافت پرمیوم اولیه از ثبات قیمت سود ببرند، از این استراتژی استقبال می‌کنند.

این استراتژی در بازارهای با نوسانات بالا یا روندهای قوی (صعودی یا نزولی) توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند منجر به زیان‌های قابل توجهی شود. همچنین، برای مبتدیان بدون تجربه کافی مناسب نیست.

روش اجرا استراتژی Short Iron Condor

استراتژی Short Iron Condor شامل ترکیب چهار قرارداد اختیار معامله با قیمت‌های اعمال متفاوت و تاریخ سررسید یکسان است. این استراتژی ترکیبی از یک Bull Put Spread و یک Bear Call Spread است. ساختار به‌صورت زیر است:

1. فروش یک قرارداد اختیار فروش (Sell Put): با قیمت اعمال پایین‌تر (Out-of-the-Money یا OTM) برای دریافت پرمیوم.
2. خرید یک قرارداد اختیار فروش (Buy Put): با قیمت اعمال پایین‌تر از قرارداد فروخته‌شده (OTM بیشتر) برای محدود کردن ریسک در کاهش شدید قیمت.
3. فروش یک قرارداد اختیار خرید (Sell Call): با قیمت اعمال بالاتر (OTM) برای دریافت پرمیوم.
4. خرید یک قرارداد اختیار خرید (Buy Call): با قیمت اعمال بالاتر از قرارداد فروخته‌شده (OTM بیشتر) برای محدود کردن ریسک در افزایش شدید قیمت.

هر قرارداد باید:

• روی یک دارایی پایه (مثل سهام یک شرکت) باشد.
• تاریخ سررسید یکسانی داشته باشد.
• تعداد سهام تحت پوشش یکسان باشد (مثلاً ۱۰۰ سهم برای هر قرارداد).

مراحل اجرا:

1. تحلیل بازار: مطمئن شوید که سهام احتمالاً در محدوده‌ای بین قیمت‌های اعمال قراردادهای فروخته‌شده باقی خواهد ماند. از تحلیل تکنیکال یا بنیادی برای تأیید دیدگاه خنثی استفاده کنید.
2. انتخاب سهام و قراردادها:
   • سهام: سهامی با نقدینگی بالا و قراردادهای اختیار معامله فعال انتخاب کنید.
   • قراردادهای فروش: قیمت‌های اعمالی Put و Call به ترتیب پایین‌تر و بالاتر از قیمت فعلی (OTM) برای دریافت پرمیوم بالا.
   • قراردادهای خرید: قیمت‌های اعمالی پایین‌تر (برای Put) و بالاتر (برای Call) نسبت به قراردادهای فروخته‌شده برای پوشش ریسک.
3. اجرای معامله:
   • یک قرارداد Put با قیمت اعمال پایین‌تر بفروشید (دریافت پرمیوم).
   • یک قرارداد Put با قیمت اعمال پایین‌تر بخرید (پرداخت پرمیوم).
   • یک قرارداد Call با قیمت اعمال بالاتر بفروشید (دریافت پرمیوم).
   • یک قرارداد Call با قیمت اعمال بالاتر بخرید (پرداخت پرمیوم).
4. مدیریت معامله: موقعیت را تا سررسید یا بسته شدن زودهنگام (در صورت سود یا تغییر شرایط بازار) نظارت کنید. توجه داشته باشید که فروش قراردادهای Call و Put ممکن است منجر به تخصیص زودهنگام (Assignment Risk) شود.

مثال ساده:

فرض کنید سهام شرکت X با قیمت فعلی ۱۰۰۰ تومان معامله می‌شود و شما انتظار دارید قیمت تا یک ماه آینده در محدوده ۹۵۰ تا ۱۰۵۰ تومان باقی بماند. بنابراین:

• یک قرارداد Put با قیمت اعمال ۹۵۰ تومان (OTM) به قیمت ۲۰ تومان می‌فروشید.
• یک قرارداد Put با قیمت اعمال ۹۰۰ تومان (OTM بیشتر) به قیمت ۱۰ تومان می‌خرید.
• یک قرارداد Call با قیمت اعمال ۱۰۵۰ تومان (OTM) به قیمت ۲۰ تومان می‌فروشید.
• یک قرارداد Call با قیمت اعمال ۱۱۰۰ تومان (OTM بیشتر) به قیمت ۱۰ تومان می‌خرید.
• جریان نقدی خالص = (۲۰ + ۲۰) – (۱۰ + ۱۰) = ۴۰ – ۲۰ = ۲۰ تومان (پرمیوم اولیه یا Net Credit) به ازای هر سهم.
• برای ۱۰۰ سهم، پرمیوم دریافتی = ۲۰ × ۱۰۰ = ۲۰۰۰ تومان.

منطق معامله‌گر از انجام Short Iron Condor

معامله‌گر با اجرای این استراتژی به دلایل زیر وارد معامله می‌شود:

• دیدگاه خنثی: معامله‌گر معتقد است که قیمت سهام تا سررسید در محدوده‌ای بین قیمت‌های اعمال قراردادهای فروخته‌شده (۹۵۰ و ۱۰۵۰ تومان) باقی خواهد ماند، در نتیجه تمام قراردادها بی‌ارزش منقضی می‌شوند و پرمیوم‌های دریافتی به‌عنوان سود حفظ می‌شوند.
• دریافت پرمیوم اولیه: فروش قراردادهای Call و Put پرمیوم بالایی ایجاد می‌کند که درآمد نقدی فوری فراهم می‌کند.
• ریسک محدود: قراردادهای خریداری‌شده (Put و Call) ریسک را در هر دو جهت (صعودی و نزولی) محدود می‌کنند، برخلاف فروش قراردادها بدون پوشش.
• بهره‌مندی از کاهش ارزش زمانی: قراردادهای فروخته‌شده (OTM) با نزدیک شدن به سررسید ارزش زمانی خود را به‌سرعت از دست می‌دهند، که به نفع معامله‌گر است.
• محدوده سود گسترده: محدوده قیمتی سودآور نسبت به استراتژی‌هایی مثل Short Straddle یا Strangle گسترده‌تر است.

این استراتژی به معامله‌گر امکان می‌دهد با دریافت پرمیوم از ثبات قیمت در محدوده‌ای مشخص سود ببرد، اما نیازمند مدیریت دقیق به دلیل ریسک‌های مرتبط با حرکت‌های شدید قیمت است.

روش محاسبه بیشینه سود

بیشینه سود در استراتژی Short Iron Condor محدود است و برابر با پرمیوم اولیه دریافتی (Net Credit) است. این سود زمانی محقق می‌شود که قیمت سهام در سررسید بین قیمت‌های اعمال قراردادهای فروخته‌شده (Put و Call) باقی بماند، زیرا تمام قراردادها بی‌ارزش منقضی می‌شوند.

بیشینه سود = پرمیوم خالص دریافتی (Net Credit) × تعداد سهام

مثال:

• پرمیوم خالص = ۲۰ تومان.
• برای ۱۰۰ سهم، بیشینه سود = ۲۰ × ۱۰۰ = ۲۰۰۰ تومان.

این سود زمانی محقق می‌شود که قیمت سهام در سررسید بین ۹۵۰ و ۱۰۵۰ تومان باشد، زیرا قراردادهای فروخته‌شده (Put 950 و Call 1050) و خریداری‌شده (Put 900 و Call 1100) بی‌ارزش منقضی می‌شوند.

روش محاسبه بیشینه زیان

بیشینه زیان در استراتژی Short Iron Condor محدود است و برابر با تفاوت بین قیمت‌های اعمال در هر Spread منهای پرمیوم اولیه دریافتی است. زیان در دو حالت رخ می‌دهد:

• کاهش شدید قیمت: وقتی قیمت سهام به زیر قیمت اعمال Put خریداری‌شده (۹۰۰ تومان) برسد.
• افزایش شدید قیمت: وقتی قیمت سهام به بالای قیمت اعمال Call خریداری‌شده (۱۱۰۰ تومان) برسد.

بیشینه زیان = [(تفاوت بین قیمت‌های اعمال در Put Spread یا Call Spread) – پرمیوم خالص] × تعداد سهام

مثال:

• تفاوت قیمت‌های اعمال در Put Spread = 950 – 900 = 50 تومان.
• تفاوت قیمت‌های اعمال در Call Spread = 1100 – 1050 = 50 تومان.
• پرمیوم خالص = ۲۰ تومان.
• بیشینه زیان به ازای هر سهم = ۵۰ – ۲۰ = ۳۰ تومان.
• برای ۱۰۰ سهم، بیشینه زیان = ۳۰ × ۱۰۰ = ۳۰۰۰ تومان.

این زیان زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهام در سررسید کمتر از ۹۰۰ تومان یا بیشتر از ۱۱۰۰ تومان باشد، زیرا یکی از Spreadها (Put یا Call) حداکثر زیان را ایجاد می‌کند.

نقاط سربه‌سر (Break-Even Points)

استراتژی Short Iron Condor معمولاً دو نقطه سربه‌سر دارد، یکی در سمت نزولی و دیگری در سمت صعودی. این نقاط به‌صورت زیر محاسبه می‌شوند:

1. نقطه سربه‌سر پایینی:
   نقطه سربه‌سر پایین = قیمت اعمال Put فروخته‌شده – پرمیوم خالص
2. نقطه سربه‌سر بالایی:
   نقطه سربه‌سر بالا = قیمت اعمال Call فروخته‌شده + پرمیوم خالص

مثال:

• قیمت اعمال Put فروخته‌شده = ۹۵۰ تومان.
• قیمت اعمال Call فروخته‌شده = ۱۰۵۰ تومان.
• پرمیوم خالص = ۲۰ تومان.
• نقطه سربه‌سر پایین = ۹۵۰ – ۲۰ = ۹۳۰ تومان.
• نقطه سربه‌سر بالا = ۱۰۵۰ + ۲۰ = ۱۰۷۰ تومان.

اگر قیمت سهام در زمان سررسید بین ۹۳۰ و ۱۰۷۰ تومان باشد، معامله‌گر سود کسب می‌کند (تا سقف پرمیوم دریافتی). خارج از این محدوده، زیان محدود به بیشینه زیان است.

مزایا و معایب استراتژی Short Iron Condor

مزایا:

• پرمیوم اولیه: فروش قراردادهای Call و Put پرمیوم بالایی ایجاد می‌کند.
• ریسک محدود: قراردادهای خریداری‌شده ریسک را در هر دو جهت صعودی و نزولی محدود می‌کنند.
• محدوده سود گسترده: محدوده قیمتی سودآور نسبت به استراتژی‌های مشابه (مثل Short Straddle) گسترده‌تر است.
• بهره‌مندی از کاهش ارزش زمانی: قراردادهای فروخته‌شده (OTM) با نزدیک شدن به سررسید ارزش خود را از دست می‌دهند.
• مناسب برای بازارهای خنثی: در شرایط ثبات قیمت عملکرد خوبی دارد.

معایب:

• ریسک در حرکت‌های شدید قیمت: افزایش یا کاهش شدید قیمت می‌تواند به زیان منجر شود، اگرچه محدود است.
• پیچیدگی: نیازمند مدیریت چهار قرارداد و درک دقیق بازار است.
• ریسک تخصیص زودهنگام: فروش قراردادهای Call و Put ممکن است منجر به تخصیص زودهنگام شود.
• هزینه‌های معاملاتی: شامل چهار قرارداد است که کارمزدهای بالاتری دارد.
• نیاز به پیش‌بینی دقیق: موفقیت به پیش‌بینی صحیح محدوده قیمتی وابسته است.

نکات کلیدی برای معامله‌گران در ایران

• نقدینگی بازار: اطمینان حاصل کنید که سهام و قراردادهای اختیار معامله نقدینگی کافی دارند تا اجرای استراتژی بدون مشکل انجام شود.
• وجه تضمین: فروش قراردادهای Call و Put نیازمند وجه تضمین است. موجودی حساب خود را بررسی کنید.
• سبک اروپایی: قراردادهای اختیار معامله در ایران معمولاً به سبک اروپایی هستند، یعنی فقط در سررسید قابل اعمال‌اند، که می‌تواند ریسک تخصیص زودهنگام را کاهش دهد.
• مدیریت ریسک: از ابزارهای مدیریت ریسک مانند نظارت فعال بر بازار، تنظیم زودهنگام موقعیت یا خرید قراردادهای محافظتی در صورت افزایش نوسانات استفاده کنید.
• شبیه‌سازی: قبل از اجرا، استراتژی را در حساب دمو یا با ابزارهای تحلیلی تست کنید.
• توجه به نوسانات: افزایش نوسانات بازار (Implied Volatility) می‌تواند ارزش قراردادهای فروخته‌شده را افزایش دهد و ریسک را بالا ببرد. این استراتژی در شرایط کاهش نوسانات بهتر عمل می‌کند.

جمع‌بندی

استراتژی Short Iron Condor یک روش پیشرفته برای معامله‌گرانی است که دیدگاه خنثی نسبت به بازار دارند و می‌خواهند با دریافت پرمیوم اولیه از ثبات قیمت در محدوده‌ای مشخص سود ببرند. این استراتژی با ترکیب Bull Put Spread و Bear Call Spread، ریسک محدودی ارائه می‌دهد، اما نیازمند مدیریت دقیق و پیش‌بینی صحیح محدوده قیمتی است. با درک بازار هدف، روش اجرا، منطق معامله، و محاسبات سود، زیان و نقاط سربه‌سر، می‌توانید این استراتژی را با احتیاط در بازار ایران پیاده کنید.

بیش از ۸۰ استراتژی با مثال از نماد های واقعی بازار در دوره نجوا آمده است