استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts چیست؟ راهنمای جامع و ساده

استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts یک نسخه تغییر یافته از استراتژی Short Christmas Tree Spread With Puts در بازار اختیار معامله (Options) است که شامل خرید و فروش قراردادهای اختیار فروش (Put Options) با قیمت‌های اعمال (Strike Prices) متفاوت و تاریخ سررسید یکسان است. این استراتژی برای معامله‌گرانی طراحی شده که دیدگاه نزولی ملایم نسبت به دارایی پایه (مثل سهام) دارند و انتظار دارند قیمت سهام تا سررسید به زیر یک محدوده خاص کاهش یابد، اما نه به‌صورت شدید. این نسخه تغییر یافته معمولاً با تنظیم تعداد قراردادها یا قیمت‌های اعمال، انعطاف‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهد و برای سناریوهای خاص بازار بهینه شده است. Short Christmas Tree Spread Variation With Puts یک استراتژی با سود محدود و ریسک محدود است که از دریافت پرمیوم اولیه و کاهش ملایم قیمت سود می‌برد.

بازار هدف استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts

استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts برای شرایط زیر مناسب است:

• بازار با کاهش ملایم قیمت: وقتی معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام تا سررسید به زیر قیمت اعمال میانی کاهش خواهد یافت، اما کاهش شدیدی رخ نخواهد داد.
• معامله‌گران با تجربه حرفه‌ای: این استراتژی به دلیل پیچیدگی در مدیریت چندین قرارداد و نیاز به تحلیل دقیق بازار، برای معامله‌گران با تجربه بالا مناسب است و برای مبتدیان توصیه نمی‌شود.
• بازارهای با نقدینگی بالا: در بورس ایران، این استراتژی برای سهام شرکت‌های بزرگ با حجم معاملات بالا (مثل سهام بانکی، پتروشیمی یا فلزی) که قراردادهای اختیار معامله فعال دارند، بهتر اجرا می‌شود.
• معامله‌گرانی که به دنبال ریسک محدود هستند: کسانی که می‌خواهند با ریسک کنترل‌شده از کاهش ملایم قیمت سود ببرند، از این استراتژی استقبال می‌کنند.

این استراتژی در بازارهای با نوسانات بالا، روندهای صعودی قوی یا کاهش‌های شدید قیمت توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند منجر به زیان شود. همچنین، برای بازارهای کاملاً خنثی مناسب نیست، زیرا سود به کاهش ملایم قیمت وابسته است.

روش اجرا استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts

استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts شامل ترکیب چندین قرارداد اختیار فروش با سه یا چهار قیمت اعمال متفاوت و تاریخ سررسید یکسان است. این نسخه تغییر یافته معمولاً تعداد قراردادها یا فاصله قیمت‌های اعمال را نسبت به نسخه استاندارد (Short Christmas Tree Spread With Puts) تنظیم می‌کند تا بهینه‌تر عمل کند. یک ساختار متداول به‌صورت زیر است:

1. خرید یک قرارداد اختیار فروش (Buy 1 Put): با قیمت اعمال پایین‌ترین (معمولاً Out-of-the-Money یا OTM، مثلاً قیمت اعمال A).
2. فروش دو قرارداد اختیار فروش (Sell 2 Puts): با قیمت اعمال میانی (معمولاً نزدیک به At-the-Money یا ATM، مثلاً قیمت اعمال B).
3. خرید دو قرارداد اختیار فروش (Buy 2 Puts): با قیمت اعمال بالاتر (معمولاً In-the-Money یا ITM یا نزدیک به ATM، مثلاً قیمت اعمال C).
4. فروش یک قرارداد اختیار فروش (Sell 1 Put): با قیمت اعمال بالاترین (معمولاً ITM یا نزدیک به ATM، مثلاً قیمت اعمال D).

هر قرارداد باید:

• روی یک دارایی پایه (مثل سهام یک شرکت) باشد.
• تاریخ سررسید یکسانی داشته باشد.
• تعداد سهام تحت پوشش یکسان باشد (مثلاً ۱۰۰ سهم برای هر قرارداد).
• قیمت‌های اعمال به‌صورت متوالی با فاصله‌های مشخص انتخاب شوند (مثلاً ۹۵۰، ۱۰۰۰، ۱۰۵۰، ۱۱۰۰).

مراحل اجرا:

1. تحلیل بازار: مطمئن شوید که سهام تا سررسید احتمالاً به زیر قیمت اعمال میانی (B) کاهش خواهد یافت، اما نه به‌صورت شدید به زیر قیمت اعمال پایین‌ترین (A). از تحلیل تکنیکال (مثل سطوح حمایت و مقاومت) یا بنیادی برای تأیید دیدگاه نزولی ملایم استفاده کنید.
2. انتخاب سهام و قراردادها:
   • سهام: سهامی با نقدینگی بالا و قراردادهای اختیار معامله فعال انتخاب کنید.
   • قیمت‌های اعمال: چهار قیمت اعمال متوالی (مثلاً ۹۵۰، ۱۰۰۰، ۱۰۵۰، ۱۱۰۰) برای ایجاد ساختار استراتژی.
3. اجرای معامله:
   • یک قرارداد Put با قیمت اعمال پایین‌ترین (A) بخرید (پرداخت پرمیوم).
   • دو قرارداد Put با قیمت اعمال میانی (B) بفروشید (دریافت پرمیوم).
   • دو قرارداد Put با قیمت اعمال بالاتر (C) بخرید (پرداخت پرمیوم).
   • یک قرارداد Put با قیمت اعمال بالاترین (D) بفروشید (دریافت پرمیوم).
4. مدیریت معامله: موقعیت را تا سررسید یا بسته شدن زودهنگام (در صورت سود یا افزایش نوسانات) نظارت کنید. فروش قراردادهای Put ممکن است منجر به تخصیص زودهنگام (Assignment Risk) شود.

مثال ساده:

فرض کنید سهام شرکت X با قیمت فعلی ۱۰۰۰ تومان معامله می‌شود و شما انتظار دارید قیمت تا یک ماه آینده به حدود ۹۵۰ تومان یا کمی پایین‌تر کاهش یابد، اما نه به‌صورت شدید. بنابراین:

• خرید ۱ قرارداد Put با قیمت اعمال ۹۵۰ تومان (OTM) به قیمت ۱۵ تومان (هزینه = ۱ × ۱۵ × ۱۰۰ = ۱۵۰۰ تومان).
• فروش ۲ قرارداد Put با قیمت اعمال ۱۰۰۰ تومان (ATM) به قیمت ۵۰ تومان هر کدام (درآمد = ۲ × ۵۰ × ۱۰۰ = ۱۰۰۰۰ تومان).
• خرید ۲ قرارداد Put با قیمت اعمال ۱۰۵۰ تومان (ITM) به قیمت ۸۰ تومان هر کدام (هزینه = ۲ × ۸۰ × ۱۰۰ = ۱۶۰۰۰ تومان).
• فروش ۱ قرارداد Put با قیمت اعمال ۱۱۰۰ تومان (ITM) به قیمت ۱۲۰ تومان (درآمد = ۱ × ۱۲۰ × ۱۰۰ = ۱۲۰۰۰ تومان).
• جریان نقدی خالص = (۱۰۰۰۰ + ۱۲۰۰۰) – (۱۵۰۰ + ۱۶۰۰۰) = ۲۲۰۰۰ – ۱۷۵۰۰ = ۴۵۰۰ تومان (اعتبار خالص یا Net Credit) برای ۱۰۰ سهم.

منطق معامله‌گر از انجام Short Christmas Tree Spread Variation With Puts

معامله‌گر با اجرای این استراتژی به دلایل زیر وارد معامله می‌شود:

• دیدگاه نزولی ملایم: معامله‌گر معتقد است که قیمت سهام تا سررسید به زیر قیمت اعمال میانی (۱۰۰۰ تومان) کاهش خواهد یافت، اما کاهش شدیدی به زیر قیمت اعمال پایین‌ترین (۹۵۰ تومان) رخ نخواهد داد. این باعث می‌شود قراردادهای فروخته‌شده (Put با قیمت‌های ۱۰۰۰ و ۱۱۰۰) ارزش کمتری داشته باشند یا بی‌ارزش شوند.
• ریسک محدود: قراردادهای خریداری‌شده (Put با قیمت‌های ۹۵۰ و ۱۰۵۰) ریسک را در صورت کاهش شدید یا افزایش قیمت سهام محدود می‌کنند، برخلاف استراتژی‌های پرریسک‌تر مانند Short Straddle یا Short Strangle.
• دریافت پرمیوم اولیه: فروش سه قرارداد Put (دو قرارداد با قیمت ۱۰۰۰ و یک قرارداد با قیمت ۱۱۰۰) پرمیوم قابل توجهی ایجاد می‌کند که هزینه خرید قراردادها را جبران کرده و اعتبار خالص فراهم می‌کند.
• بهره‌مندی از کاهش ارزش زمانی: قراردادهای فروخته‌شده با نزدیک شدن به سررسید ارزش زمانی خود را از دست می‌دهند (Theta Decay)، که به نفع معامله‌گر است اگر قیمت به محدوده مورد انتظار کاهش یابد.
• انعطاف‌پذیری تنظیم‌شده: این نسخه تغییر یافته نسبت به نسخه استاندارد، با تنظیم تعداد قراردادها و قیمت‌های اعمال، انعطاف‌پذیری بیشتری برای سناریوهای خاص بازار فراهم می‌کند.

این استراتژی به معامله‌گر امکان می‌دهد با ریسک کنترل‌شده از کاهش ملایم قیمت سود ببرد، اما نیازمند پیش‌بینی دقیق و مدیریت فعال است.

روش محاسبه بیشینه سود

بیشینه سود در استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts محدود است و معمولاً زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهام در سررسید نزدیک به قیمت اعمال میانی (B، مثلاً ۱۰۰۰ تومان) باشد. در این حالت، قراردادهای فروخته‌شده (Put با قیمت ۱۰۰۰ و ۱۱۰۰) بی‌ارزش یا کم‌ارزش می‌شوند، و قراردادهای خریداری‌شده زیان محدودی دارند. فرمول تقریبی سود به‌صورت زیر است:

بیشینه سود ≈ پرمیوم خالص دریافتی × تعداد سهام

مثال:

• پرمیوم خالص = ۴۵۰۰ تومان (اعتبار خالص برای ۱۰۰ سهم).
• بیشینه سود ≈ ۴۵۰۰ تومان.

این سود زمانی محقق می‌شود که قیمت سهام در سررسید نزدیک به ۱۰۰۰ تومان باشد، زیرا قراردادهای فروخته‌شده بی‌ارزش یا کم‌ارزش می‌شوند و قراردادهای خریداری‌شده زیان محدودی دارند.

توجه: سود دقیق ممکن است به دلیل ساختار نامتقارن و تعداد قراردادها نیاز به تحلیل پرداختی (Payoff) دقیق داشته باشد. استفاده از نرم‌افزارهای تحلیلی توصیه می‌شود.

روش محاسبه بیشینه زیان

بیشینه زیان در استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts محدود است و در دو حالت اصلی رخ می‌دهد:

• کاهش شدید قیمت سهام: وقتی قیمت سهام به زیر قیمت اعمال پایین‌ترین (۹۵۰ تومان) برسد، قراردادهای فروخته‌شده و خریداری‌شده همگی در پول (In-the-Money) می‌شوند، اما قراردادهای خریداری‌شده زیان را محدود می‌کنند.
• افزایش قیمت سهام: وقتی قیمت سهام به بالای قیمت اعمال بالاترین (۱۱۰۰ تومان) برسد، تمام قراردادها بی‌ارزش می‌شوند، و زیان به پرمیوم خالص محدود می‌شود.

بیشینه زیان ≈ [(قیمت اعمال فروخته‌شده بالا – قیمت اعمال خریداری‌شده بالا) × تعداد قراردادهای فروخته‌شده در قیمت بالا – پرمیوم خالص دریافتی] × تعداد سهام

مثال:

• قیمت اعمال فروخته‌شده بالا (D) = 1100 تومان.
• قیمت اعمال خریداری‌شده بالا (C) = 1050 تومان.
• تعداد قراردادهای فروخته‌شده در قیمت بالا = ۱٫
• پرمیوم خالص = ۴۵۰۰ تومان (برای ۱۰۰ سهم، یعنی ۴۵ تومان به ازای هر سهم).
• بیشینه زیان در کاهش شدید یا افزایش قیمت ≈ [(۱۱۰۰ – ۱۰۵۰) × ۱ – ۴۵] × ۱۰۰ = (۵۰ – ۴۵) × ۱۰۰ = ۵۰۰ تومان.

در این مثال، بیشینه زیان ≈ ۵۰۰ تومان است، که در صورت کاهش شدید (زیر ۹۵۰ تومان) یا افزایش قیمت (بالای ۱۱۰۰ تومان) رخ می‌دهد.

توجه: زیان دقیق ممکن است بسته به تعداد قراردادها و قیمت‌های اعمال متفاوت باشد و نیاز به محاسبه پرداختی دقیق دارد.

نقاط سربه‌سر (Break-Even Points)

استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts معمولاً دارای دو نقطه سربه‌سر است که به‌صورت تقریبی به شکل زیر محاسبه می‌شوند (محاسبات دقیق به دلیل ساختار نامتقارن پیچیده‌تر هستند):

1. نقطه سربه‌سر پایینی:
   نقطه سربه‌سر پایین ≈ قیمت اعمال میانی – (پرمیوم خالص دریافتی ÷ تعداد سهام)
2. نقطه سربه‌سر بالایی:
   نقطه سربه‌سر بالا ≈ قیمت اعمال میانی + (پرمیوم خالص دریافتی ÷ تعداد سهام)

مثال:

• قیمت اعمال میانی (B) = 1000 تومان.
• پرمیوم خالص = ۴۵۰۰ تومان (برای ۱۰۰ سهم، یعنی ۴۵ تومان به ازای هر سهم).
• نقطه سربه‌سر پایین ≈ ۱۰۰۰ – ۴۵ = ۹۵۵ تومان.
• نقطه سربه‌سر بالا ≈ ۱۰۰۰ + ۴۵ = ۱۰۴۵ تومان.

اگر قیمت سهام در سررسید بین ۹۵۵ و ۱۰۴۵ تومان باشد، معامله‌گر سود کسب می‌کند (تا سقف بیشینه سود). خارج از این محدوده، زیان محدود به مقادیر محاسبه‌شده است.

توجه: نقاط سربه‌سر دقیق به دلیل تعداد متفاوت قراردادها و قیمت‌های اعمال ممکن است نیاز به محاسبات پیچیده‌تر با نرم‌افزارهای تحلیلی داشته باشند.

مزایا و معایب استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts

مزایا:

• ریسک محدود: برخلاف Short Straddle یا Short Strangle، زیان حداکثر محدود است.
• سود در کاهش ملایم قیمت: مناسب برای دیدگاه‌های نزولی ملایم با پیش‌بینی دقیق.
• دریافت پرمیوم اولیه: فروش سه قرارداد Put پرمیوم قابل توجهی ایجاد می‌کند.
• انعطاف‌پذیری بالا: نسخه تغییر یافته امکان تنظیم تعداد قراردادها و قیمت‌های اعمال برای سناریوهای خاص را فراهم می‌کند.
• بهره‌مندی از کاهش ارزش زمانی: قراردادهای فروخته‌شده با نزدیک شدن به سررسید ارزش خود را از دست می‌دهند.

معایب:

• سود محدود: سود حداکثر به پرمیوم خالص دریافتی و ساختار قراردادها محدود است.
• پیچیدگی بسیار بالا: مدیریت شش قرارداد و پیش‌بینی دقیق بازار برای معامله‌گران مبتدی بسیار دشوار است.
• ریسک تخصیص زودهنگام: فروش قراردادهای Put ممکن است منجر به تخصیص زودهنگام شود.
• هزینه‌های معاملاتی: شامل شش قرارداد است که کارمزدهای بالاتری نسبت به استراتژی‌های ساده‌تر دارد.
• نیاز به پیش‌بینی دقیق: موفقیت به پیش‌بینی صحیح کاهش ملایم قیمت وابسته است.

نکات کلیدی برای معامله‌گران در ایران

• نقدینگی بازار: اطمینان حاصل کنید که سهام و قراردادهای اختیار معامله نقدینگی کافی دارند تا اجرای استراتژی بدون مشکل انجام شود.
• وجه تضمین: فروش قراردادهای Put نیازمند وجه تضمین است. موجودی حساب خود را بررسی کنید.
• سبک اروپایی: قراردادهای اختیار معامله در ایران معمولاً به سبک اروپایی هستند، یعنی فقط در سررسید قابل اعمال‌اند، که می‌تواند ریسک تخصیص زودهنگام را کاهش دهد.
• مدیریت ریسک: از ابزارهای مدیریت ریسک مانند نظارت فعال بر بازار و بستن زودهنگام موقعیت در صورت تغییر پیش‌بینی بازار استفاده کنید.
• شبیه‌سازی: قبل از اجرا، استراتژی را در حساب دمو یا با ابزارهای تحلیلی مانند OptionVue یا Thinkorswim تست کنید.
• توجه به نوسانات ضمنی: افزایش نوسانات ضمنی (Implied Volatility) می‌تواند ارزش قراردادهای فروخته‌شده را بالا برده و زیان را تشدید کند، اما کاهش آن به سود استراتژی کمک می‌کند. این استراتژی در شرایط نوسانات متوسط تا بالا بهتر عمل می‌کند.

جمع‌بندی

استراتژی Short Christmas Tree Spread Variation With Puts یک روش بسیار پیشرفته برای معامله‌گران حرفه‌ای است که دیدگاه نزولی ملایم نسبت به بازار دارند و می‌خواهند با ریسک محدود از کاهش ملایم قیمت سهام سود ببرند. این استراتژی با تنظیم تعداد قراردادها و قیمت‌های اعمال نسبت به نسخه استاندارد، انعطاف‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهد، اما پیچیدگی آن نیازمند تجربه و تحلیل دقیق است. با درک بازار هدف، روش اجرا، منطق معامله، و محاسبات سود، زیان و نقاط سربه‌سر، می‌توانید این استراتژی را با احتیاط در بازار ایران پیاده کنید. برای اطلاعات بیشتر، به منابع معتبر مانند Fidelity یا Option Strategies Insider مراجعه کنید.

بیش از ۸۰ استراتژی با مثال از نماد های واقعی بازار در دوره نجوا آمده است