استراتژی Bull Call Ladder چیست؟ راهنمای جامع و ساده

استراتژی Bull Call Ladder (یا Call Ratio Ladder) یک استراتژی پیشرفته در بازار اختیار معامله (Options) است که ترکیبی از خرید و فروش قراردادهای اختیار خرید (Call Options) با قیمت‌های اعمال (Strike Prices) متفاوت و نسبت‌های نامتقارن است. این استراتژی برای معامله‌گرانی طراحی شده که دیدگاه صعودی ملایم تا متوسط نسبت به دارایی پایه (مثل سهام) دارند، اما می‌خواهند از دریافت پرمیوم اولیه یا هزینه کم نیز بهره‌مند شوند. Bull Call Ladder با گسترش استراتژی Bull Call Spread از طریق فروش قراردادهای اضافی با قیمت‌های اعمال بالاتر، انعطاف‌پذیری بالایی ارائه می‌دهد، اما ریسک‌های قابل توجهی نیز دارد، به‌ویژه در افزایش‌های شدید قیمت.

بازار هدف استراتژی Bull Call Ladder

استراتژی Bull Call Ladder برای شرایط زیر مناسب است:

• بازار صعودی ملایم تا متوسط: وقتی معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام افزایش محدودی خواهد داشت و احتمالاً به قیمت‌های اعمال بالاتر نخواهد رسید.
• معامله‌گران با تجربه متوسط تا حرفه‌ای: این استراتژی به دلیل پیچیدگی و ریسک‌های مرتبط با فروش قراردادهای اضافی، برای معامله‌گرانی که با مفاهیم اختیار معامله و مدیریت ریسک آشنا هستند، مناسب است.
• بازارهای با نقدینگی بالا: در بورس ایران، این استراتژی برای سهام شرکت‌های بزرگ با حجم معاملات بالا (مثل سهام بانکی، پتروشیمی یا فلزی) که قراردادهای اختیار معامله فعال دارند، بهتر اجرا می‌شود.
• معامله‌گرانی که به دنبال پرمیوم یا هزینه کم هستند: کسانی که می‌خواهند با هزینه ورودی پایین یا دریافت پرمیوم اولیه از افزایش محدود قیمت سود ببرند، از این استراتژی استقبال می‌کنند.

این استراتژی در بازارهای با افزایش شدید قیمت یا نوسانات بالا توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند منجر به زیان‌های قابل توجهی شود. همچنین، برای مبتدیان بدون تجربه کافی مناسب نیست.

روش اجرا استراتژی Bull Call Ladder

استراتژی Bull Call Ladder شامل ترکیب سه قرارداد اختیار خرید با قیمت‌های اعمال متفاوت و معمولاً نسبت ۱:۱:۱ است. ساختار به‌صورت زیر است:

1. خرید یک قرارداد اختیار خرید (Buy Call): با قیمت اعمال پایین‌تر (معمولاً At-the-Money یا ATM یا نزدیک به قیمت فعلی سهام) برای بهره‌مندی از افزایش قیمت.
2. فروش یک قرارداد اختیار خرید (Sell Call): با قیمت اعمال بالاتر (Out-of-the-Money یا OTM) برای دریافت پرمیوم و کاهش هزینه ورودی.
3. فروش یک قرارداد اختیار خرید اضافی (Sell Call): با قیمت اعمال حتی بالاتر (OTM بیشتر) برای دریافت پرمیوم اضافی.

هر قرارداد باید:

• روی یک دارایی پایه (مثل سهام یک شرکت) باشد.
• تاریخ سررسید یکسانی داشته باشد.
• تعداد سهام تحت پوشش یکسان باشد (مثلاً ۱۰۰ سهم برای هر قرارداد).

مراحل اجرا:

1. تحلیل بازار: مطمئن شوید که سهام احتمالاً افزایش محدودی خواهد داشت و به قیمت‌های اعمال بالاتر (قراردادهای فروخته‌شده) نخواهد رسید. از تحلیل تکنیکال یا بنیادی برای تأیید دیدگاه صعودی ملایم استفاده کنید.
2. انتخاب سهام و قراردادها:
   • سهام: سهامی با نقدینگی بالا و قراردادهای اختیار معامله فعال انتخاب کنید.
   • قرارداد خرید: قیمت اعمالی نزدیک به قیمت فعلی (ATM) برای پوشش افزایش قیمت.
   • قراردادهای فروش: قیمت‌های اعمالی بالاتر (OTM و OTM بیشتر) برای دریافت پرمیوم بالا.
3. اجرای معامله:
   • یک قرارداد Call با قیمت اعمال پایین‌تر بخرید (پرداخت پرمیوم).
   • یک قرارداد Call با قیمت اعمال بالاتر بفروشید (دریافت پرمیوم).
   • یک قرارداد Call با قیمت اعمال حتی بالاتر بفروشید (دریافت پرمیوم).
4. مدیریت معامله: موقعیت خود را تا سررسید یا بسته شدن زودهنگام (در صورت سود یا تغییر شرایط بازار) نظارت کنید. توجه داشته باشید که فروش قراردادهای Call ممکن است منجر به تخصیص زودهنگام (Assignment Risk) شود.

مثال ساده:

فرض کنید سهام شرکت X با قیمت فعلی ۱۰۰۰ تومان معامله می‌شود و شما انتظار دارید قیمت تا یک ماه آینده به حدود ۱۰۵۰ تومان افزایش یابد. بنابراین:

• یک قرارداد Call با قیمت اعمال ۱۰۰۰ تومان (ATM) به قیمت ۵۰ تومان می‌خرید.
• یک قرارداد Call با قیمت اعمال ۱۰۵۰ تومان (OTM) به قیمت ۳۰ تومان می‌فروشید.
• یک قرارداد Call با قیمت اعمال ۱۱۰۰ تومان (OTM بیشتر) به قیمت ۱۵ تومان می‌فروشید.
• جریان نقدی خالص = (۳۰ + ۱۵) – ۵۰ = ۴۵ – ۵۰ = -۵ تومان (هزینه خالص یا Net Debit) به ازای هر سهم.
• برای ۱۰۰ سهم، هزینه خالص = ۵ × ۱۰۰ = ۵۰۰ تومان.

نکته: در برخی موارد، با انتخاب قیمت‌های اعمال مناسب، ممکن است پرمیوم دریافتی از فروش بیشتر از پرمیوم پرداختی باشد، که منجر به دریافت پرمیوم اولیه (Net Credit) می‌شود.

منطق معامله‌گر از انجام Bull Call Ladder

معامله‌گر با اجرای این استراتژی به دلایل زیر وارد معامله می‌شود:

• دیدگاه صعودی ملایم: معامله‌گر معتقد است که قیمت سهام تا سررسید به قیمت اعمال میانی (۱۰۵۰ تومان) یا کمی بالاتر افزایش خواهد یافت، اما به قیمت اعمال بالاتر (۱۱۰۰ تومان) نخواهد رسید، در نتیجه قراردادهای فروخته‌شده بی‌ارزش منقضی می‌شوند یا زیان محدودی ایجاد می‌کنند.
• کاهش هزینه یا پرمیوم اولیه: فروش دو قرارداد OTM هزینه خرید قرارداد ATM را جبران می‌کند یا حتی پرمیوم اولیه ایجاد می‌کند.
• ریسک مدیریت‌شده در افزایش محدود: قرارداد خریداری‌شده (ATM) در صورت افزایش قیمت سود می‌دهد، در حالی که قراردادهای فروخته‌شده ریسک را در افزایش‌های شدید افزایش می‌دهند.
• بهره‌مندی از کاهش ارزش زمانی: قراردادهای فروخته‌شده (OTM) با نزدیک شدن به سررسید ارزش زمانی خود را به‌سرعت از دست می‌دهند، که به نفع معامله‌گر است.
• انعطاف‌پذیری: تنظیم فاصله قیمت‌های اعمال امکان تطبیق استراتژی با دیدگاه بازار را فراهم می‌کند.

این استراتژی به معامله‌گر امکان می‌دهد با هزینه کم یا دریافت پرمیوم از افزایش محدود قیمت سود ببرد، اما نیازمند مدیریت دقیق به دلیل ریسک در افزایش‌های شدید است.

روش محاسبه بیشینه سود

بیشینه سود در استراتژی Bull Call Ladder محدود است و زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهام در سررسید برابر یا نزدیک به قیمت اعمال میانی (اولین قرارداد فروخته‌شده) باشد. فرمول تقریبی سود به‌صورت زیر است:

بیشینه سود = [(قیمت اعمال میانی – قیمت اعمال پایین) + پرمیوم خالص (Net Credit) یا – هزینه خالص (Net Debit)] × تعداد سهام

مثال:

• قیمت اعمال پایین = ۱۰۰۰ تومان.
• قیمت اعمال میانی = ۱۰۵۰ تومان.
• هزینه خالص = ۵ تومان.
• بیشینه سود به ازای هر سهم = (۱۰۵۰ – ۱۰۰۰) – ۵ = ۵۰ – ۵ = ۴۵ تومان.
• برای ۱۰۰ سهم، بیشینه سود = ۴۵ × ۱۰۰ = ۴۵۰۰ تومان.

این سود زمانی محقق می‌شود که قیمت سهام در سررسید حدود ۱۰۵۰ تومان باشد، زیرا قرارداد خریداری‌شده (۱۰۰۰) سود ایجاد می‌کند، قرارداد فروخته‌شده اول (۱۰۵۰) بی‌ارزش یا در نقطه سربه‌سر است و قرارداد فروخته‌شده دوم (۱۱۰۰) بی‌ارزش منقضی می‌شود.

نکته برای Net Credit: اگر معامله با پرمیوم اولیه اجرا شود، بیشینه سود ممکن است شامل پرمیوم دریافتی اضافی باشد.

روش محاسبه بیشینه زیان

بیشینه زیان در استراتژی Bull Call Ladder نامحدود است، زیرا فروش دو قرارداد Call با قیمت‌های اعمال بالاتر نسبت به یک قرارداد خریداری‌شده، در افزایش‌های شدید قیمت می‌تواند زیان‌های قابل توجهی ایجاد کند. زیان به شرح زیر محاسبه می‌شود:

زیان = [(قیمت سهام در سررسید – قیمت اعمال میانی) + (قیمت اعمال بالاتر – قیمت اعمال میانی) + هزینه خالص (یا – پرمیوم خالص)] × تعداد سهام

مثال:

فرض کنید قیمت سهام در سررسید به ۱۲۰۰ تومان افزایش یابد:

• قیمت اعمال میانی = ۱۰۵۰ تومان.
• قیمت اعمال بالاتر = ۱۱۰۰ تومان.
• هزینه خالص = ۵ تومان.
• زیان به ازای هر سهم = [(۱۲۰۰ – ۱۰۵۰) + (۱۱۰۰ – ۱۰۵۰) + ۵] = [۱۵۰ + ۵۰ + ۵] = ۲۰۵ تومان.
• برای ۱۰۰ سهم، زیان = ۲۰۵ × ۱۰۰ = ۲۰۵۰۰ تومان.

اگر قیمت سهام به ۱۵۰۰ تومان برسد:

• زیان به ازای هر سهم = [(۱۵۰۰ – ۱۰۵۰) + (۱۱۰۰ – ۱۰۵۰) + ۵] = [۴۵۰ + ۵۰ + ۵] = ۵۰۵ تومان.
• برای ۱۰۰ سهم، زیان = ۵۰۵ × ۱۰۰ = ۵۰۵۰۰ تومان.

این نشان‌دهنده ریسک بالا در افزایش‌های شدید قیمت است.

نقاط سربه‌سر (Break-Even Points)

استراتژی Bull Call Ladder معمولاً دو نقطه سربه‌سر دارد: یکی در سمت نزولی و دیگری در سمت صعودی. نقاط سربه‌سر به‌صورت زیر محاسبه می‌شوند:

1. نقطه سربه‌سر پایینی:
   نقطه سربه‌سر پایین = قیمت اعمال پایین + هزینه خالص (یا – پرمیوم خالص)
2. نقطه سربه‌سر بالایی:
   نقطه سربه‌سر بالا = قیمت اعمال میانی + (قیمت اعمال بالاتر – قیمت اعمال میانی) + هزینه خالص (یا – پرمیوم خالص)

مثال:

• قیمت اعمال پایین = ۱۰۰۰ تومان.
• قیمت اعمال میانی = ۱۰۵۰ تومان.
• قیمت اعمال بالاتر = ۱۱۰۰ تومان.
• هزینه خالص = ۵ تومان.
• نقطه سربه‌سر پایین = ۱۰۰۰ + ۵ = ۱۰۰۵ تومان.
• نقطه سربه‌سر بالا = ۱۰۵۰ + (۱۱۰۰ – ۱۰۵۰) + ۵ = ۱۰۵۰ + ۵۰ + ۵ = ۱۱۰۵ تومان.

اگر قیمت سهام در زمان سررسید بین ۱۰۰۵ و ۱۱۰۵ تومان باشد، معامله‌گر سود کسب می‌کند (تا سقف بیشینه سود). خارج از این محدوده، زیان رخ می‌دهد، که در سمت صعودی می‌تواند نامحدود باشد.

مزایا و معایب استراتژی Bull Call Ladder

مزایا:

• هزینه کم یا پرمیوم اولیه: فروش دو قرارداد OTM هزینه خرید قرارداد ATM را جبران می‌کند یا پرمیوم ایجاد می‌کند.
• ریسک محدود در کاهش قیمت: قرارداد خریداری‌شده زیان را در کاهش قیمت محدود می‌کند.
• انعطاف‌پذیری: امکان تنظیم فاصله قیمت‌های اعمال و نسبت‌ها.
• بهره‌مندی از کاهش ارزش زمانی: قراردادهای فروخته‌شده (OTM) با نزدیک شدن به سررسید ارزش خود را از دست می‌دهند.
• مناسب برای بازارهای صعودی ملایم: در شرایط افزایش محدود قیمت عملکرد خوبی دارد.

معایب:

• ریسک نامحدود در افزایش شدید: فروش قراردادهای Call اضافی می‌تواند در افزایش‌های شدید قیمت به زیان‌های قابل توجهی منجر شود.
• پیچیدگی: نیازمند درک دقیق بازار و مدیریت ریسک است.
• ریسک تخصیص زودهنگام: فروش قراردادهای Call ممکن است منجر به تخصیص زودهنگام شود.
• هزینه‌های معاملاتی: شامل سه قرارداد است که کارمزدهای بالاتری دارد.
• نیاز به پیش‌بینی دقیق: موفقیت به پیش‌بینی صحیح محدوده قیمتی وابسته است.

نکات کلیدی برای معامله‌گران در ایران

• نقدینگی بازار: اطمینان حاصل کنید که سهام و قراردادهای اختیار معامله نقدینگی کافی دارند تا اجرای استراتژی بدون مشکل انجام شود.
• وجه تضمین: فروش قراردادهای Call نیازمند وجه تضمین است. موجودی حساب خود را بررسی کنید.
• سبک اروپایی: قراردادهای اختیار معامله در ایران معمولاً به سبک اروپایی هستند، یعنی فقط در سررسید قابل اعمال‌اند، که می‌تواند ریسک تخصیص زودهنگام را کاهش دهد.
• مدیریت ریسک: از ابزارهای مدیریت ریسک مانند نظارت فعال بر بازار، تنظیم زودهنگام موقعیت یا خرید قراردادهای محافظتی در صورت افزایش نوسانات استفاده کنید.
• شبیه‌سازی: قبل از اجرا، استراتژی را در حساب دمو یا با ابزارهای تحلیلی تست کنید.
• توجه به نوسانات: افزایش نوسانات بازار (Implied Volatility) می‌تواند ارزش قراردادهای فروخته‌شده را افزایش دهد و ریسک را بالا ببرد. این استراتژی در شرایط کاهش نوسانات بهتر عمل می‌کند.

جمع‌بندی

استراتژی Bull Call Ladder یک روش پیشرفته برای معامله‌گرانی است که دیدگاه صعودی ملایم تا متوسط نسبت به بازار دارند و می‌خواهند با هزینه کم یا دریافت پرمیوم اولیه از افزایش محدود قیمت سود ببرند. این استراتژی با ترکیب خرید و فروش قراردادهای Call با قیمت‌های اعمال متفاوت، انعطاف‌پذیری بالایی ارائه می‌دهد، اما ریسک نامحدودی در افزایش‌های شدید قیمت دارد. با درک بازار هدف، روش اجرا، منطق معامله، و محاسبات سود، زیان و نقاط سربه‌سر، می‌توانید این استراتژی را با احتیاط در بازار ایران پیاده کنید.

بیش از ۸۰ استراتژی با مثال از نماد های واقعی بازار در دوره نجوا آمده است