استراتژی Strip چیست؟ راهنمای جامع و ساده

استراتژی Strip یک استراتژی پیشرفته در بازار اختیار معامله (Options) است که شامل خرید یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) و دو قرارداد اختیار فروش (Put Options) با قیمت اعمال (Strike Price) یکسان و تاریخ سررسید یکسان می‌شود. این استراتژی برای معامله‌گرانی طراحی شده که دیدگاه نزولی قوی نسبت به دارایی پایه (مثل سهام) دارند، اما همچنان می‌خواهند از حرکت صعودی احتمالی سود ببرند. Strip یک استراتژی با سود نامحدود در جهت نزولی و ریسک محدود به پرمیوم پرداختی است که نسبت به استراتژی Long Straddle با جهت‌گیری نزولی طراحی شده و در مقایسه با Long Strangle از قراردادهای At-the-Money (ATM) استفاده می‌کند.

بازار هدف استراتژی Strip

استراتژی Strip برای شرایط زیر مناسب است:

• بازار با احتمال کاهش شدید قیمت: وقتی معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام به احتمال زیاد کاهش قابل توجهی خواهد داشت (مثلاً به دلیل گزارش مالی ضعیف، اخبار منفی یا بحران اقتصادی)، اما همچنان احتمال حرکت صعودی محدود وجود دارد.
• معامله‌گران با تجربه متوسط تا حرفه‌ای: این استراتژی به دلیل نیاز به تحلیل دقیق بازار و مدیریت سه قرارداد، برای معامله‌گرانی که با مفاهیم اختیار معامله آشنا هستند، مناسب است.
• بازارهای با نقدینگی بالا: در بورس ایران، این استراتژی برای سهام شرکت‌های بزرگ با حجم معاملات بالا (مثل سهام بانکی، پتروشیمی یا فلزی) که قراردادهای اختیار معامله فعال دارند، بهتر اجرا می‌شود.
• معامله‌گرانی که دیدگاه نزولی دارند اما انعطاف‌پذیرند: کسانی که به کاهش قیمت اطمینان دارند، اما می‌خواهند از حرکت صعودی احتمالی نیز سود ببرند، از این استراتژی استقبال می‌کنند.

این استراتژی در بازارهای خنثی با نوسانات کم یا بازارهایی که انتظار حرکت صعودی قوی دارند، توصیه نمی‌شود، زیرا هزینه پرمیوم بالا و عدم حرکت قیمتی کافی می‌تواند منجر به زیان شود.

روش اجرا استراتژی Strip

استراتژی Strip شامل خرید سه قرارداد اختیار معامله با قیمت اعمال یکسان و تاریخ سررسید یکسان است. ساختار به‌صورت زیر است:

1. خرید یک قرارداد اختیار خرید (Buy 1 Call): با قیمت اعمال نزدیک به قیمت فعلی سهام (معمولاً At-the-Money یا ATM).
2. خرید دو قرارداد اختیار فروش (Buy 2 Puts): با همان قیمت اعمال قرارداد Call (ATM).

هر قرارداد باید:

• روی یک دارایی پایه (مثل سهام یک شرکت) باشد.
• تاریخ سررسید یکسانی داشته باشد.
• تعداد سهام تحت پوشش یکسان باشد (مثلاً ۱۰۰ سهم برای هر قرارداد).
• قیمت اعمال برای Call و Putها یکسان و معمولاً ATM باشد.

مراحل اجرا:

1. تحلیل بازار: مطمئن شوید که سهام احتمالاً کاهش قابل توجهی خواهد داشت (مثلاً به دلیل اخبار منفی یا تحلیل تکنیکال نشان‌دهنده شکست حمایت)، اما احتمال حرکت صعودی محدود نیز وجود دارد. از تحلیل تکنیکال (مثل سطوح حمایت و مقاومت) یا بنیادی برای تأیید دیدگاه نزولی استفاده کنید.
2. انتخاب سهام و قراردادها:
   • سهام: سهامی با نقدینگی بالا و قراردادهای اختیار معامله فعال انتخاب کنید.
   • قرارداد Call و Put: با قیمت اعمال ATM (نزدیک به قیمت فعلی سهام).
3. اجرای معامله:
   • یک قرارداد Call ATM بخرید (پرداخت پرمیوم).
   • دو قرارداد Put ATM بخرید (پرداخت پرمیوم).
4. مدیریت معامله: موقعیت را تا سررسید یا بسته شدن زودهنگام (در صورت سود یا کاهش احتمال حرکت قیمتی) نظارت کنید. قراردادها معمولاً در سررسید اعمال می‌شوند، اما در صورت سود می‌توانید زودتر بفروشید.

مثال ساده:

فرض کنید سهام شرکت X با قیمت فعلی ۱۰۰۰ تومان معامله می‌شود و شما انتظار دارید قیمت به دلیل گزارش مالی ضعیف کاهش شدیدی داشته باشد، اما احتمال افزایش محدود نیز وجود دارد. بنابراین:

• خرید ۱ قرارداد Call با قیمت اعمال ۱۰۰۰ تومان (ATM) به قیمت ۵۰ تومان (هزینه = ۵۰ × ۱۰۰ = ۵۰۰۰ تومان).
• خرید ۲ قرارداد Put با قیمت اعمال ۱۰۰۰ تومان (ATM) به قیمت ۵۰ تومان هر کدام (هزینه = ۲ × ۵۰ × ۱۰۰ = ۱۰۰۰۰ تومان).
• کل هزینه اولیه (پرمیوم خالص) = ۵۰۰۰ + ۱۰۰۰۰ = ۱۵۰۰۰ تومان.

منطق معامله‌گر از انجام Strip

معامله‌گر با اجرای این استراتژی به دلایل زیر وارد معامله می‌شود:

• دیدگاه نزولی قوی با انعطاف‌پذیری صعودی: معامله‌گر معتقد است که احتمال کاهش شدید قیمت سهام بیشتر از افزایش آن است، اما با خرید یک Call از حرکت صعودی احتمالی نیز سود می‌برد. خرید دو Put نشان‌دهنده جهت‌گیری نزولی استراتژی است.
• سود نامحدود در جهت نزولی: دو قرارداد Put امکان سود قابل توجه در صورت کاهش شدید قیمت را فراهم می‌کنند (محدود به صفر شدن قیمت سهام).
• سود نامحدود در جهت صعودی: قرارداد Call امکان سود نامحدود در صورت افزایش شدید قیمت را فراهم می‌کند.
• بهره‌مندی از افزایش نوسانات: افزایش نوسانات ضمنی (Implied Volatility) ارزش قراردادهای Put و Call را بالا می‌برد، که به سود معامله‌گر است.
• ریسک محدود: زیان حداکثر به پرمیوم پرداختی محدود است، که این استراتژی را ایمن‌تر از استراتژی‌های فروش محور می‌کند.

این استراتژی به معامله‌گر امکان می‌دهد با تمرکز بر کاهش قیمت و انعطاف‌پذیری برای حرکت صعودی، از حرکت‌های قیمتی بزرگ سود ببرد.

روش محاسبه بیشینه سود

بیشینه سود در استراتژی Strip به شرح زیر است:

• در جهت نزولی: نامحدود (تا صفر شدن قیمت سهام)، زیرا دو قرارداد Put سود بیشتری با کاهش قیمت ایجاد می‌کنند.
• در جهت صعودی: نامحدود، زیرا قرارداد Call با افزایش قیمت سهام سود نامحدود ارائه می‌دهد.

بیشینه سود صعودی = (قیمت سهام در سررسید – قیمت اعمال Call – پرمیوم خالص) × تعداد سهام

بیشینه سود نزولی = [(قیمت اعمال Put – قیمت سهام در سررسید) × ۲ – پرمیوم خالص] × تعداد سهام

مثال:

• قیمت اعمال Call و Put = 1000 تومان.
• پرمیوم Call = 50 تومان.
• پرمیوم Put = 50 تومان.
• پرمیوم خالص = ۵۰ + (۵۰ × ۲) = ۱۵۰ تومان.
• فرض کنید قیمت سهام به ۱۲۰۰ تومان افزایش یابد (صعودی):
  • سود Call = (1200 – 1000 – 150) × ۱۰۰ = (۲۰۰ – ۱۵۰) × ۱۰۰ = ۵۰۰۰ تومان.
  • Putها بی‌ارزش می‌شوند.
  • سود کل = ۵۰۰۰ تومان.
• فرض کنید قیمت سهام به ۸۰۰ تومان کاهش یابد (نزولی):
  • سود Put = [(1000 – 800) × ۲ – ۱۵۰] × ۱۰۰ = (۲۰۰ × ۲ – ۱۵۰) × ۱۰۰ = (۴۰۰ – ۱۵۰) × ۱۰۰ = ۲۵۰۰۰ تومان.
  • Call بی‌ارزش می‌شود.
  • سود کل = ۲۵۰۰۰ تومان.

در جهت نزولی، سود به دلیل وجود دو Put بیشتر از جهت صعودی است، که با دیدگاه نزولی استراتژی همخوانی دارد.

روش محاسبه بیشینه زیان

بیشینه زیان در استراتژی Strip محدود است و برابر با پرمیوم خالص پرداختی است. این زیان زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهام در سررسید دقیقاً برابر با قیمت اعمال (۱۰۰۰ تومان) باشد، زیرا هر دو قرارداد Put و Call بی‌ارزش می‌شوند.

بیشینه زیان = (پرمیوم Call + پرمیوم Put × ۲) × تعداد سهام

مثال:

• پرمیوم Call = 50 تومان.
• پرمیوم Put = 50 تومان.
• بیشینه زیان = [۵۰ + (۵۰ × ۲)] × ۱۰۰ = ۱۵۰ × ۱۰۰ = ۱۵۰۰۰ تومان.

این زیان زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهام در سررسید دقیقاً ۱۰۰۰ تومان باشد، زیرا هر سه قرارداد بی‌ارزش منقضی می‌شوند.

نقاط سربه‌سر (Break-Even Points)

استراتژی Strip دارای دو نقطه سربه‌سر است که به‌صورت زیر محاسبه می‌شوند:

1. نقطه سربه‌سر پایینی:
   نقطه سربه‌سر پایین = قیمت اعمال – (پرمیوم خالص ÷ ۲)
2. نقطه سربه‌سر بالایی:
   نقطه سربه‌سر بالا = قیمت اعمال + پرمیوم خالص

مثال:

• قیمت اعمال = ۱۰۰۰ تومان.
• پرمیوم خالص = ۱۵۰ تومان.
• نقطه سربه‌سر پایین = ۱۰۰۰ – (۱۵۰ ÷ ۲) = ۱۰۰۰ – ۷۵ = ۹۲۵ تومان.
• نقطه سربه‌سر بالا = ۱۰۰۰ + ۱۵۰ = ۱۱۵۰ تومان.

اگر قیمت سهام در سررسید کمتر از ۹۲۵ تومان یا بیشتر از ۱۱۵۰ تومان باشد، معامله‌گر سود کسب می‌کند. در محدوده بین ۹۲۵ تا ۱۱۵۰ تومان، معامله منجر به زیان می‌شود (تا سقف بیشینه زیان).

مزایا و معایب استراتژی Strip

مزایا:

• سود نامحدود در جهت نزولی و صعودی: دو قرارداد Put سود قابل توجهی در کاهش قیمت و یک Call سود نامحدود در افزایش قیمت فراهم می‌کنند.
• ریسک محدود: زیان حداکثر به پرمیوم پرداختی محدود است.
• جهت‌گیری نزولی با انعطاف‌پذیری: تمرکز بر کاهش قیمت، اما امکان سود از حرکت صعودی را نیز فراهم می‌کند.
• بهره‌مندی از افزایش نوسانات: افزایش Implied Volatility ارزش Put و Call را بالا می‌برد.
• مناسب برای بازارهای پرنوسان: ایده‌آل برای سناریوهایی با احتمال حرکت قیمتی بزرگ.

معایب:

• هزینه اولیه بالا: خرید یک Call و دو Put پرمیوم قابل توجهی نیاز دارد.
• نیاز به حرکت قیمتی بزرگ: برای سودآوری، قیمت سهام باید به‌طور قابل توجهی از نقاط سربه‌سر عبور کند.
• ریسک کاهش ارزش زمانی: قراردادهای Put و Call با نزدیک شدن به سررسید ارزش زمانی خود را از دست می‌دهند (Theta Decay)، که می‌تواند سود را کاهش دهد.
• پیچیدگی نسبی: مدیریت سه قرارداد برای معامله‌گران مبتدی ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
• نیاز به پیش‌بینی دقیق: موفقیت به پیش‌بینی صحیح حرکت قیمتی بزرگ، به‌ویژه در جهت نزولی، وابسته است.

نکات کلیدی برای معامله‌گران در ایران

• نقدینگی بازار: اطمینان حاصل کنید که سهام و قراردادهای اختیار معامله نقدینگی کافی دارند تا اجرای استراتژی بدون مشکل انجام شود.
• هزینه‌های معاملاتی: خرید Call و Putها شامل کارمزد است. این هزینه‌ها را در محاسبات خود لحاظ کنید.
• سبک اروپایی: قراردادهای اختیار معامله در ایران معمولاً به سبک اروپایی هستند، یعنی فقط در سررسید قابل اعمال‌اند، که می‌تواند ریسک تخصیص زودهنگام را کاهش دهد.
• مدیریت ریسک: از ابزارهای مدیریت ریسک مانند نظارت فعال بر بازار و بستن زودهنگام موقعیت در صورت کاهش احتمال حرکت قیمتی استفاده کنید.
• شبیه‌سازی: قبل از اجرا، استراتژی را در حساب دمو یا با ابزارهای تحلیلی مانند OptionVue یا Thinkorswim تست کنید.
• توجه به نوسانات ضمنی: افزایش نوسانات ضمنی (Implied Volatility) به سود استراتژی کمک می‌کند، اما کاهش آن می‌تواند ارزش قراردادها را کاهش دهد. این استراتژی در شرایط نوسانات بالا بهتر عمل می‌کند.

جمع‌بندی

استراتژی Strip یک روش پیشرفته برای معامله‌گرانی است که دیدگاه نزولی قوی نسبت به بازار دارند، اما می‌خواهند از حرکت صعودی احتمالی نیز سود ببرند. این استراتژی با خرید یک قرارداد Call و دو قرارداد Put با قیمت اعمال یکسان، سود نامحدود در جهت نزولی و صعودی و ریسک محدود ارائه می‌دهد. با درک بازار هدف، روش اجرا، منطق معامله، و محاسبات سود، زیان و نقاط سربه‌سر، می‌توانید این استراتژی را با احتیاط در بازار ایران پیاده کنید. برای اطلاعات بیشتر، به منابع معتبر مانند Fidelity یا Option Strategies Insider مراجعه کنید.

بیش از ۸۰ استراتژی با مثال از نماد های واقعی بازار در دوره نجوا آمده است